Ngày 4/9 tại thành phố Sochi của Nga, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã để ngỏ khả năng Moscow quay trở lại thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen ngay khi mọi hạn chế đối với xuất khẩu nông sản của Nga được gỡ bỏ.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho biết, Nga chưa nhìn thấy dấu hiệu nào về việc họ sẽ nhận được những đảm bảo cần thiết, trước khi nối lại thỏa thuận cho phép Ukraine vận chuyển ngũ cốc qua Biển Đen. Tuy nhiên, Nga có thể quay trở lại thoả thuận ngay lập tức nếu lời hứa của phương Tây với Nga được thực hiện.

Thổ Nhĩ Kỳ không thấy có bất cứ sự thay thế nào cho thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen đã ký hồi tháng 7/2022 và đã nhiều lần được gia hạn để tạo điều kiện thuận lợi cho tàu hàng chở ngũ cốc xuất khẩu của Ukraine.

Mỹ đang đàm phán với Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và các bên khác trong khu vực về việc tăng cường xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine thông qua các tuyến đường thay thế, sau khi Nga rút khỏi Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.

Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi kêu gọi Nga khôi phục Thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen, trong đó Ai Cập cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng biển của nước này bất chấp chiến tranh.

Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh về hệ thống lương thực của Liên hợp quốc tại Rome, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres kêu gọi Nga quay trở lại Thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen dựa trên những đề xuất mà ông nêu ra trong bức thư gửi tới Tổng thống Nga Vladmir Putin.

Truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ dẫn lời Tổng thống Tayyip Erdogan nêu rõ, các cuộc thảo luận theo dự kiến giữa ông và người đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ mở đường cho việc khôi phục Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen.

Phát biểu tại cuộc họp với các thành viên Chính phủ, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Maxcơva sẵn sàng ngay lập tức quay trở lại thoả thuận ngũ cốc nếu tất cả các điều khoản của thoả thuận được thực hiện và bản chất nhân đạo của thoả thuận được khôi phục.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Mathew Miller xác nhận Mỹ đang thảo luận với Ukraine về đề xuất của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhằm gia hạn thỏa thuận ngũ cốc mà không có sự tham gia của Nga.

Việc Nga tuyên bố rút khỏi hiệp ước cho phép ngũ cốc của Ukraine rời các cảng Biển Đen, đã khiến một số quốc gia nghèo nhất thế giới lo ngại.

Sau khi Nga tuyên bố Nga đã ngừng tham gia vào thỏa thuận do Liên Hợp Quốc làm trung gian cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cho biết, việc Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen đồng nghĩa với việc hiệp ước liên quan giữa Liên Hợp Quốc và Nga nhằm giúp tạo thuận lợi cho xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga cũng bị chấm dứt.

Cách đây một năm, sáng kiến ngũ cốc Biển Đen, do Liên Hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian đã được ký, cho phép Ukraine xuất khẩu an toàn ngũ cốc và hàng hóa nông sản từ các cảng biển của mình trong bối cảnh xung đột tại Ukraine.Trong khuôn khổ sáng kiến, Nga và LHQ cũng đã ký một biên bản ghi nhớ về việc tạo điều kiện cho xuất khẩu lương thực và phân bón của Nga. Thỏa thuận này đã tạo điều kiện cho Ukraine xuất khẩu hơn 32 triệu tấn ngũ cốc qua đường biển. Ukraine mong muốn tiếp tục gia hạn thỏa thuận này. Tuy nhiên phía Nga nhiều lần đưa ra cảnh bảo muốn rút khỏi thỏa thuận. Gần đây nhất là trước khi thỏa thuận hết hạn vào ngày 17/7 theo giờ địa phương, tổng thống Vladimir Putin xác nhận rằng Nga có thể ngừng tham gia thỏa thuận ngũ cốc. Vậy nguyên nhân nào khiến phía Nga muốn từ bỏ thỏa thuận này?

Cách đây một năm, sáng kiến ngũ cốc Biển Đen do Liên Hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian đã được ký, cho phép Ukraine xuất khẩu an toàn ngũ cốc và hàng hóa nông sản từ các cảng biển của mình trong bối cảnh xung đột tại Ukraine.Trong khuôn khổ sáng kiến, Nga và LHQ cũng đã ký một biên bản ghi nhớ về việc tạo điều kiện cho xuất khẩu lương thực và phân bón của Nga. Thỏa thuận này đã tạo điều kiện cho Ukraine xuất khẩu hơn 32 triệu tấn ngũ cốc qua đường biển. Ukraine mong muốn tiếp tục gia hạn thỏa thuận này. Tuy nhiên phía Nga nhiều lần đưa ra cảnh bảo muốn rút khỏi thỏa thuận. Gần đây nhất là trước khi thỏa thuận hết hạn vào ngày 17/07 theo giờ địa phương, tổng thống Vladimir Putin xác nhận rằng Nga có thể ngừng tham gia thỏa thuận ngũ cốc. Vậy nguyên nhân nào khiến phía Nga muốn từ bỏ thỏa thuận này?

Điện Kremlin cho biết Nga đã ngừng tham gia vào thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc ở Biển Đen. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova, Moscow đã thông báo cho Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và Liên Hợp Quốc rằng việc Nga sẽ không gia hạn thỏa thuận.

Nếu Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen không được gia hạn, Kiev có thể thiệt hại tới 500 triệu USD/tháng. Đây là ước tính của Bộ Nông nghiệp và Hải quan Ukraine.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan ngày 14/7 cho biết ông và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhất trí rằng thỏa thuận cho phép xuất khẩu ngũ cốc Ukraine qua Biển Đen nên được gia hạn.

Nga đã đồng ý gia hạn thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen thêm hai tháng. Thông tin này cũng đã được xác nhận bởi Ukraine và Liên hợp quốc.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tuyên bố, Moscow sẽ không thay đổi lập trường đối với việc các bên liên quan tuân thủ tất cả những điều kiện của Thỏa thuận Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen.

Thỏa thuận Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen có thể được gia hạn thêm ít nhất 2 tháng nữa. Đây là nhận định của Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ sau ngày đàm phán đầu tiên về việc gia hạn thỏa thuận theo hình thức 4 bên diễn ra tại Istanbul.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Vershinin cho biết Moscow sẵn sàng gia hạn thỏa thuận này nhưng chỉ kéo dài trong 60 ngày.

Chính phủ Ukraine cho biết nước này đã bắt đầu cuộc đàm phán trực tuyến với các đối tác về việc mở rộng "Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen", nhằm đảm bảo Kiev có thể tiếp tục vận chuyển ngũ cốc ra thị trường toàn cầu.

Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định hầu hết các sản phẩm nông nghiệp mà Ukraine xuất khẩu theo thỏa thuận không đến tay những quốc gia nghèo.